… u tzv. Domu umetnosti i

organizovanjem izložbi, između ostalih jevrejskih

umetnika, budućih članova grupe Jung jidiš (Adler,

Barćinjski, Brauner, Matusuvna, Švarc). Iako su poticali

iz ortodoksnih jevrejskih porodica i išli u verske škole,

studije umetnosti su završavali u Nemačkoj i Francuskoj,

gde su se upoznali i s «novom umetnošću», prihvativši

prvenstveno poetiku ekspresionizma koji je najviše

odgovarao izražavanju jevrejske tematike. Vođa grupe

bio je Mojžeš Broderzon koji je došao iz Rusije, zadojen

njenom avangardom, koja nije zaostajala za evropskom,

uspostavivši veoma blisko i dugotrajno prijateljstvo s

Lisickim i Čajkovim.

ŽIVOT I SMRT EVROPE

Mišel Onfre

Evropa je na samrti, a većina ljudi, slijepi kao

Edip, misle da je pred njom budućnost! Mlataranje

rukama stručnjaka i birokrata koji se, u Stasbourgu

i Bruxellesu, upinju da tu tjelesinu na umoru, ako ne

i mrtvu, pretvore u živ organizam, daje znak

vidovitom promatraču da prisustvujemo opsežnoj

radnji poricanja ustanovljive smrti. Evropa je klinički

mrtva, vračarska zazivanja njezinih kadioničara

potiču od uobičajene reakcije poricanja porodica

koje neće da konstatuju očevidnost smrti, pa se

uporno obraćaju mrtvacu, drmajući ga da bi progovorio

i dokazao svoju sposobnost za život. Ali

stara isrcpljena drtina neće progovoriti ni jedne

jedine riječi da ospori dijagnozu.

Jedna posthrišćanksa Evropa mogla je iskrsnuti

iz samog krila konfiguracije hrišćanske Evrope:

jedna se mogla začeti iz druge kao što je

Hrišćansko carstvo proizišlo iz Rimskoga carstva.

Ta bi se Evropa odgajala na izvoru suprotstavljanja

hrišćanstvu koji je kristalizirala filozofija Prosvjetiteljstva.

Tako bi Evropa branila čovjekova prava,

republikanske vrijednosti – slobodu, jednakost, bratstvo,

univerzalno dostojanstvo, svjetovnost shvaćenu

kao strogu samostalnost religijskog i političkog,

ona bi težila, po riječima Helvetiusovim, „najvećoj

sreći najvećeg broja“: tada bi svjetlost dana ugledala

jedna alternativna civilizacija.

Vladimir Vukomanović

David Albahari: Ćerka

Stubovi kulture, 2010

Premda novi roman Davida Albaharija nosi jednostavan

naslov, stvari se već na prvim njegovim

stranicama prilično komplikuju, stoga što (neko ko

može da bude) ćerka preuzima ulogu ljubavnice.

Pomenuta zamena uloga osnova je zapleta ovog

romana, čija je struktura u srži dvodelna, iako prave

formalne podele na dva dela nema. Dok je u njegovom

prvom delu u središtu odnos oženjenog sedokosog

profesora i ćerke njegovog kolege, koji se

razvija na sasvim običnom putovanju od Novog Sada

do Beograda, što postaje neobično od nenadanog

izlaska iz voza i noćenja u inđijskom hotelu, u drugom

se dvojica kolega suočavaju, a devojka biva stavljena

u drugi plan kao posmatrač njihovog sukoba.

Promena centralnih likova donosi i promenu smisaonih

akcenata pričanja, te tako priču o seksualnosti i

pornografiji iz prvog dela, u drugom smenjuje tematizovanje

(očinske) posesivnosti. Jedino što ostaje

konstantno jeste apsolutno nerazumevanje kao spona

među likovima i neizbežni citati Santajane, filozofa čija

su dela opsesija dvojice profesora, a čije rečenice

prate radnju, ponegde u otvorenom neskladu sa onim

što se zbiva.

U Ćerci je govor o seksualnosti nerazdvojan od

govora o pornografiji. Igrom slučaja dovedeni u hotelsku

sobu u Inđiji sedi profesor i mlada devojka

doživljavaju ljubavnu avanturu utroje, gde ulogu trećeg

na sebe preuzima televizija, tj. pornografski film

koji se emituje.