Ovom antologijom, istakao je Milo Lompar, Srpska književna zadruga uzela je prvo mesto, u odnosu na sve druge izdavače, u objavljivanju antologija. Podsetio je na čuvenu „Antologiju narodnih junačkih pesama” Vojislava Đurića i antologije Bogdana Popovića i Miodraga Pavlovića. Sve su prodate u velikim tiražima. Tom blistavom nizu priključuje se i antologija Slobodana Rakitića. Moderna poezija upravo počinje na zasadima romantizma. Romantičari su bili poslednji veliki pesnici – integralisti. Slobodan Rakitić, s razlogom, ističe da su na naše romantičare najviše uticali nemački pesnici. Srpski romantizam, kao i nemački, sadrži snažnu crtu kosmizma i nacionalno-rodoljubivu dimenziju. Ova antologija, zaključio je Lompar, jeste spomenik romantizmu, ali i spomenik Srpskoj književnoj zadruzi, koja je smogla snage da objavi, u ovim vremenima, jednu ovakvu knjigu.
„Antologija poezije srpskog romantizma”, koju je Rakitić radio čitavu deceniju, objašnjava Dragan Lakićević, obuhvata epohu srpskog romantizma, koja sa svojim začecima (predromantizam) i svojim epilogom, poentom, odjekom u poeziji modernih pesnika (postmodernizam), traje ceo 19. vek. Jedna od osobina Rakitićevog izbora, naglašava Lakićević, jeste otvorenost za teme, forme i postupke. Otuda je ova knjiga, u isto vreme, i hrestomatija srpskog pesništva i duhovnosti u razdoblju ustanka i oslobođenja, usponu romantizma u poeziji i duši naroda.
Kada je reč o antologijama kao što je ova, naglašava Slobodan Rakitić, nameće se pitanje da li srpski romantizam poseduje neke elemente koji su zajednički u južnoslovenskim i slovenskim okvirima, a potom i šire, u evropskim. Postavlja se i pitanje stepena srodnosti između pojedinih nacionalnih književnosti. Jer, bez obzira na razlike, nastale zbog društvenih i političkih uslova koji nisu svugde bili isti, srpska romantičarska poezija, koja se formirala na svojim unutrašnjim i spoljašnjim zakonitostima, ima dosta zajedničkih crta sa romantičarskom poezijom drugih evropskih naroda.
Romantizam, ističe Rakitić, to je uzlet. On je pobuna protiv društvene stvarnosti, onakve kakva ona jeste, ali je mnogo više i pobuna protiv čovekove ugroženosti i njegovog položaja u svetu. Romantizam je, najzad, novi pogled na svet. U svojoj ranoj fazi okrenut je, uglavnom, opštim problemima, njegove poruke su univerzalne i sudbonosne, njegova estetika značenja zasnovana je na najširim osnovama. Okrenut prema unutrašnjem biću, sav je u naporu i čežnji da izrazi njegov život i identitet.
Z. Radisavljević
Izvor: Politika
