Načelnica Odeljenja posebnih fondova biblioteke dr Olivera Stefanović koja je koordinirala rad na pravljenju spiska svih 310 starih i retkih knjiga, rekla je da su sva ta dela kulturna dobra.

Imajući u vidu njihov poseban značaj za našu nauku i kulturu, kao i da su u pitanju retki, odnosno unikatni primerci, predloženo je da dobiju najveću kategorizaciju u pogledu zaštite: kulturna dobra od izuzetnog značaja, kazala je Stefanovićeva Tanjugu.

Poslanik Gorica Mojović izjavila je Tanjugu da je odluka prihvaćena na Odboru za kulturu Skupštine Srbije i prosledjena parlamentu na usvajanje prema Zakonu o kulturnim dobrima po kome „Narodna skupstina Republike Srbije utvrdjuje kulturna dobra od izuzetnog značaja”.

Predlog za utvrdjivanje 310 starih i retkih knjiga za kulturna dobra Ministarstvu kulture dostavila je Narodna biblioteka Srbije pre četiri godine, rekao je Tanjugu upravnik biblioteke Sreten Ugričić.

Prema važećem zakonu utvrdjeno je da staru i retku knjigu sačinjavaju: rukopisi, rukopisne i štampane knjige, periodika i druga bibliotečka gradja nastala do kraja 1867. godine. One mogu, medjutim, biti i materijali novijeg porekla ukoliko su unikatni ili zbog svog sadržaja, umetničke, kulturne i istorijske vrednosti značajne za nauku i kulturu.

Na listi su 257 bibliotečkih jedinica koje se nalaze u fondu Narodne biblioteke Srbije, zatim 27 naslova iz manastirske biblioteke Visokih Dečama i 26 iz Biblioteke Pećke patrijaršije a nastala su od kraja 13. do prve polovine 19. veka.

Medju naslovima ima nekoliko novijih prepisa najstarijih srpskih pisanih spomenika kao što je “Letopis popa Dukljanina” ili ” Neumskog zbornika” a veći brojh rukopisnih knjiga s kraja 13 , iz 14. i 15. veka su četvorojevandjelja, psaltiri, oktoisi i druga dela koja se koriste tokom bogosluženja u pravoslavim hramovima.

Znatan broj inkunabula (prvih štampanih knjiga) potiče iz prvih štamparija na Cetinju (1494) zatim u Beogradu na samom početku 16. veka (pre turskog osvajanja), iz manastirskih štamparija u Rumuniji, iz štamparija u Veneciji a u 17. i 18. veku, iz Beča i Budimpešte.

Manjem korupusu knjiga koje nisu religijskog sadržaja pripadaju zanimljive knjige namenjene laicima kao što su “Apokrifni zbornik” datiran u treću četvrtinu 14. veka, “Zbornik slova i pouka”iz 1425/35. Tu su i “Zbornik za putnike” štampan u Veneciji 1560, “Skazanije o četiri velika mora i povest o Troji” iz sredine 17. veka, anonimnog autora, “Polemički spisi protiv Latina” štampani krajem 18. veka, “Bračnoje uzakonenije” štampano u Beču 1786. a dve godine kasnije na istom mestu je štampan “Bukvar radi serbskago junošestva”.

Pored dela srpskih auztora i ilusrtratora Zaharija Orfelina i Hristifora Žefarevića iz 18. veka ima i prvih prevoda savremenih stranih autora na slevno serpski kao što je roman “Život i črezvičajna priključenija slavnago Angleza Robinzona Kruše ot Jorka” Danijela Defoa, stampan u Budimu 1799. godine.

(smedia.rs)